Tasibel woonsite Hamme logoopen mobile menu
Tasibel woonsite Hamme logo

Spinbanen, verspreid in het Hamse landschap.

“Zijn schrale gestalte bewoog nu van vóór het helemaal licht was tussen de twee grachten waartussen het spinpad verloren liep. En ’s avonds zeer laat stond hij in de hekelstal en sloeg de klodden door de hekel of kamde de jute door de ronde stalen pinnen. Hij werkte meer en at minder; meer kan een mens niet doen.”

uit: “Mensen achter de dijk” – Filip De Pillecyn

Hamme was vanaf het midden van de 19de eeuw tot de eerste helft van de 20ste eeuw een typisch nijverheidsdorp van zeeldraaiers, touwslagers en thuisspinners. Spinbanen van ca 100 meter lang lagen verspreid over de gemeente. 

Veelal centraliseerde deze huisnijverheid zich middenin overbevolkte arme-mensenwijken zoals de Mandemakerstraat, Kalvarieberg, Klein Hulst, de Kweekhoek, Broekstraat, Hooirt, Theet, Geemstraat en Kaaldries. Anderzijds bevonden deze touwbanen zich ook op slechte akkergronden zoals op de Kouter, Veldstraat, Biezestraat en Noordstraat, waar de houten draagkrukken voor de strengen en het open stalletje met spinwiel (veelal een oud karrenwiel) een vertrouwd beeld in het 
landschap vormden. 

Een krantenknipsel van 30 september 1932 beschrijft deze spinbanen als een lange baan in de open lucht die eindigt in ’n zeer primitief houten hok waar heel het geheim van de mekaniek inzit. Een oud fietswiel, eenige uitgesleten bobijntjes, een paar meter riem en dat alles gemonteerd op een houten gestel. Daarin zit het allemaal. 

Al steeds achteruitgaande trekt de zeeldraaier ’t wiel mee rond met touw zonder einde, hetwelke om zijn lichaam zit. De draaiende beweging wordt overgezet op de bobijntjes die de daaraan vastgehechte hennep in draaiende beweging brengen. Door het zeer snel draaien van de bobijntjes wordt dan de hennep die uit den schort van den draaier tevoorschijn komt, tot ’n fijn draadje gesponnen. 

Aan het einde der baan worden dan telkens 2,3 of meer touwtjes bij elkaar genomen en nogeens ineen gedraaid, tot men de vereischte dikte heeft. Vanaf het tweede decennium van de 20ste eeuw wordt de thuisspinnerij verdrongen door de machinale touwslagerij. 

De na-oorlogsjaren brengen nog enig soelaas vermits vele fabrieken hun machines verloren hadden en men zich verplicht voelde om het enkelvoudig touw van de handspinners af te nemen. In de beginjaren van 1930 bleven er nog slechts 38 touwspinners over. Het beroep werd nog zelden doorgegeven aan de volgende generatie en de thuisnijverheid stierf definitief uit in 1973 toen de laatste spinner, Dionie van de Snuivers alias Vermeire’s spinbaan in de Noordstraat, zijn beroep opgaf.

end page
navigatie

Hamme, eens een typisch t...

Alle artikels

Spin uw draad, o spinner…...

Wij gebruiken cookies voor een zo goed mogelijke gebruikerservaring.